Close Look: Handelstarieven - motivatie en gevolgen

Handelstarieven - motivatie en gevolgen

Na vele decennia waarin de globalisering van de handel hoog in het vaandel werd gedragen, lijkt het tweede presidentschap van Trump vastbesloten om de gevestigde wereldorde te ontwrichten, en snel ook. De resultaten van het onderzoek naar het “America First”-handelsbeleid worden begin april verwacht, wanneer ook het beoogde doel van wederzijdse handelstarieven zal worden beoordeeld. De grote vraag is waarom. Of misschien waarom deze keer. We nemen een standpunt in over de motivatie voor de recente golf van handelstarieven en proberen de beoogde en onbedoelde gevolgen in kaart te brengen.

Wat is er gebeurd?

Sinds de eedaflegging van president Trump eind januari werden er snel forse invoertarieven opgelegd aan belangrijke handelspartners als Canada en Mexico, China en Europa. Een aantal daarvan werd al even snel weer uitgesteld. Sommige daarvan, zoals de  staal-en aluminiumtarieven op de Europese Unie (EU), werden beantwoord met vergeldingstarieven op goederen met een vergelijkbare waarde. Deze snelle ommekeer in het beleid en de reacties daarop heeft de financiële markten in rep en roer gebracht. De toenemende onzekerheid over wat er zou kunnen gebeuren, heeft geleid tot een escalatie van de volatiliteit, wat blijkt uit de sterke stijging van de VIX of de 'angstindex'.

Onderzoek de beweegreden

Laten we eerst eens kijken naar de beweegreden achter deze handelstarieven. Trump werd verkozen met de belofte “Make America Great Again”. Zijn doel was de herindustrialisatie, of de heropstart van de Amerikaanse maakindustrie, die is weggezakt in het licht van de goedkope import uit meer concurrerende economieën. Het opleggen van importheffingen op ingevoerde goederen, waaronder auto's, aluminium en staal, was bedoeld om gunstigere voorwaarden in de VS te creëren voor binnenlandse producenten van deze goederen. Het maakt deel uit van een strategie die ‘reshoring’ wordt genoemd.

Er is nog een andere beweegreden, die voor de nieuwe president net zo belangrijk zou kunnen zijn. Handelstarieven op geïmporteerde goederen zullen de inkomsten van de Amerikaanse schatkist doen stijgen. Zoals de grafiek laat zien, was dit historisch gezien een zeer belangrijke bron van inkomsten voor de staat, en het is de bedoeling om dit opnieuw te bekomen. Het lijkt erop dat president Trump de handelstarieven wil gebruiken om de verlenging van zijn belastingverlagingen van zijn eerste ambtstermijn en een nieuwe verlaging van de vennootschapsbelasting te financieren, en tegelijk de last op het Amerikaanse begrotingstekort wil verlichten.

Bron: Peterson Institute, februari 2025

En denk aan de gevolgen

Hoewel het beoogde gevolg van de beleidsaankondigingen van Trump erin bestaat de bestaande handelsrelaties te destabiliseren en de inkomsten te verhogen, loont het de moeite even stil te staan bij de onbedoelde gevolgen. Verward door de ommezwaai van de belofte van sterkere groei naar de mogelijkheid van een recessie, zijn de Amerikaanse aandelenmarkten fors gedaald, terwijl de investeringsplannen van bedrijven op de lange baan zijn geschoven.

De Amerikaanse obligatiemarkten zijn gestegen, deels door hun status van veilige haven, maar ook als gevolg van deze lagere groeiverwachtingen. Het lijkt erop dat beleggers geen vertrouwen meer hebben in de focus van hun president op het verbeteren van de economie en het verdedigen van het Amerikaanse bedrijfsleven. Bovendien zou het opleggen van tarieven op geïmporteerde Canadese olie en gas zelfs kunnen leiden tot hogere energiekosten, wat schadelijk zou zijn voor de Amerikaanse industrie. Elders heeft de OESO de groeiprognoses voor het merendeel van de G20-economieën verlaagd, in het licht van deze escalerende handelsoorlog.

Blik op AXA IM Select

De financiële markten hebben een hekel aan onzekerheid en geven altijd de voorkeur aan een duidelijke beleidsrichting, hoe ongunstig die ook mag lijken. Zolang het Amerikaanse handelsbeleid agressief en veranderlijk blijft, zal het resultaat waarschijnlijk volatiliteit op de markt zijn. Gezien deze onzekerheden hebben we ervoor gekozen om onze regionale aandelenallocatie te neutraliseren, in afwachting van meer duidelijkheid over waarderingen, winstherzieningen en de economische en politieke vooruitzichten. We blijven ook neutraal ten aanzien van aandelen als activaklasse, een positie die we sinds de verkiezing van Trump hebben ingenomen. Hoewel het idee van "Amerikaans exceptionalisme" op korte termijn in twijfel wordt getrokken, is het nog te vroeg om te zeggen dat er een definitieve verschuiving in de marktdynamiek zal zijn. Intussen kan de volatiliteit hoog blijven en zullen we de ontwikkelingen in het economisch en monetair beleid nauwlettend in de gaten houden.